Pretposljednjeg dana 2019. godine, Poreska uprava RS je raspisala otvoreni postupak nabavke računarske opreme sa procjenjenom vrijednošću od čak 500.000,00 KM (bez PDV-a). Planirana je nabavka 50 računara, 50 monitora, 16 lap-topova, 4 štampača, 3 servera, 2 licence za server te usluge instalacije. Prva zamjerka na predmetnu nabavku odnosi se na to da se u jednu nabavku, bez podjele na lotove, vrši nabavka roba i usluga. Kratka analiza ukazuje da je procjenjena vrijednost nabavke najmanje 2 puta veća nego što je vrijednost stavki u okviru predmeta javne nabavke.

Ono što ukazuje na to da je nabavka namjenjena određenom ponuđaču, te koja ukazuje na potencijalnu diskriminaciju i nejednak tretman se nalazi u dijelu zahtjeva za profesionalne i tehničke sposobnosti u okviru tenderske dokumentacije. Tako se navodi zahtjev da potencijalni ponuđač u svrhu obezbjeđenja stručnih osoba realizaciju posla iz predmeta nabavke mora raspolagati sa čak sljedećim osobljem:

• Microsoft Certified System Engineer iz domena Windows servera (minimalno 2 izvršioca)
• Microsoft Certified Solutions Associate iz domena Windows servera (minimalno 2 izvršioca)
• Microsoft Certified Technology Specialist iz domena Active Directory (minimalno 2 izvršioca)
• Microsoft Certified Technology Specialist iz domena SQL server  (minimalno 1 izvršilac)
• Sertifikovana osoba sa profesionalnim nivoom poznavanja virtuelizacije data centra (minimalno 2 izvršioca)
• Sertifikovana osoba sa profesionalnim nivoom poznavanja bekap (eng. Backup) plarforme (minimalno 1 izvršilac)
• Sertifikovana osoba sa nivoom osposobljenosti trenera koji poznaje tehnologije bekap (eng. Backup) platformi
• CCDA Cisco Certified Design associate (2 izvršioca)
• CCNP Cisco Certified Network Professional (minimalno 2 izvršioca)
• CCNA Cisco Certified Network Associate Security (minimalno 2 izvršioca)
• CCNP DC Cisco Certified Network Professional Data Centar (minimalno 2 izvršioca)
• CCNP Cisco Certified Network Professional Security (minimalno 2 izvršioca)
• CCIE Cisco Certified Internet Expert  R&S (minimalno 2 izvršioca)
• CCSA Check Point Certified Security Administrator (minimalno 2 izvršioca)
• ACE Acredited Configuration Engineew (minimalno 2 izvršioca)
• HPE Accredited Technical Professional Hybrid IT Solutions V1 (minimalno 2 izvršioca)
• EMC Platform Engineer (minimalno 1 izvršilac)
• EMC Implementation Engineer (minimalno 1 izvršilac)
• EMC Technology Architect (minimalno 1 izvršilac)
• Information Technology Infrastructure Library -ITIL (minimum 1 izvršioca)

Od ponuđača se također traži da ima implementirane sljedeće certifikovane sisteme upravljanja odnosno standarde (ISO 9001, ISO 27001, ISO/IEC 20000, ISO 22301, ISO 45001 i ISO 18295) ili ekvivalentne certifikate. Posebno je interesantan zahtjev od ponuđača da dokaže „Uspješno iskustvo u realizaciji jednog ugovora u vrijednosti ne manjoj od 500.000,00 KM bez PDV-a, koji je za predmet imao nabavku i isporuku robe. Navedeno je i da ugovorni organ neće priznati iskustvo u realizaciji više ugovora čija je zbirna vrijednost 500.000,00 KM bez PDV-a, odnosno, bar jedan ugovor mora imati zahtjevanu vrijednost.“ Ovako definisani zahtjevi odnosno kombinacije traženih kometencija u vidu kompetencija zaposlenih, neophodnih standarda koji se traže od potencijalnog ponuđača, te određeni iznosi za prethodno realizovane poslove su već viđeni kao prakse koje favorizuju određene ponuđače.

Da je to ustaljena praksa, pokazuju i tenderi na koji smo već ukazivali u aprilu 2019. godine a koji se odnosi na nabavku usluga održavanja serverske i mrežne infrastrukture i bekap sistema server sobe od strane Zavoda za zapošljavanje Republici Srpke, u julu 2019. godine prilikom nabavke računarske opreme od strane Ministarstva za naučnotehnološki razvoj, visoko obrazovanje i informaciono društvo Republike Srpske, u avgustu 2019. godine za nabavku licenci ponovo od strane  Zavoda za zapošljavanje Republici Srpke, te u novembru prilikom nabavke informatičke opreme za potrebe Univerzitetskog kliničkog centra Republike Srpske. U svim navedenim slučajevima dostavljena je samo jedna ponuda te je ugovor dodijeljen firmi Prointer ITSS. Interesantno je napomenuti da je u svim slučajevima navedena ponuda iznosila tek nešto zanemarivo manje od procjenjene vrijednosti nabavke (manje od 0,1%).

Opština Bileća raspisala je 15. oktobra 2020. godine tender za nabavku radova – Izvođenje radova na izgradnji gornjeg stroja u Kosovskoj ulici. Postupak je bio konkurenstki zahtjev za dostavu ponuda, a procjenjena vrijednost vrlo bliza granice za primjenu transparentnijeg, otvorenog postupka – 77.000,00 KM bez PDV-a, odnosno 90.090,00 KM sa PDV-om (obavještenje o nabavci broj 904-7-3-35-3-12/20).

Iako dio plana koji se javno objavljuje ne mora sadržavati nabavke male vrijednosti, to se smatra dobrom praksom koju provodi većina ugovornih organa u BiH. Međutim, pokušaj da se provjeri da li je ova konkretna nabavka planirana planom ugovornog organa nije uspio jer isti uopšte nema objavljen plan nabavki za 2020. godinu na svojoj internet stranici. Uvidom u realizovane postupke opštine Bileća za 2020. godinu na Portalu JN, može se primjetiti da opština u 2020. godini nije još uvijek provela niti jedan postupak mimo onih iz Poglavlja V Zakona koji služe za dodjelu ugovora male vrijednosti, pa bi neobjavljivanje plana mogla pravdati tom činjenicom ukoliko i do kraja godine nastavi isključivo sa provođenjem ove vrste postupaka. Međutim, u prethodnoj 2019. godini opština je provela 2 otvorena postupka koji se moraju nalaziti u javno objavljenom planu, ali ni za ovu godinu ne postoji objavljen plan javnih nabavki, što može značiti da je opština te postupke provodila u suprotnosti sa članom 17. (1) Zakona o javnim nabavkama.

Pored toga, rok za dostavu ponuda u aktuelnom tenderu je bio svega 8 dana, do 23.10.2020. godine, što nije u skladu sa članom 101, (1)b) ZJN. U pitanju je dakle kontinuirano netransparentno postupanje ugovornog organa koje nije u skladu sa Zakonom.